Hipnoz, kendiliğinden oluşan doğal bir zihin durumudur. İnsan ırkı var olduğu sürece hipnoz vardı ve var olacaktır. Hepimiz, bu kendiliğinden oluşan zihin durumunu bilmeden ve farkında olmadan sürekli kullanırız. Örneğin, eğer bir TV programı ya da sinema filmi izlerken, tamamen seyrettiğinize dalmışsanız, büyük olasılıkla hipnoza girmişsinizdir.

İlkçağlarda insanlar, hipnoz ve benzeri yöntemleri bilmeden kullanmışlardı. Günümüzde geleneksel yaşam tarzını sürdüren toplumlarda da böyle olaylar görülmektedir. Ritmik tam-tam seslerinin, monoton dini şarkıların ve dansların yarattığı ruhsal durum, insanları hipnotik hale ulaştırmakta, bu durumdaki insanlar da kimi zaman çok şaşırdığımız olayların kahramanları olmaktadır. Örneğin; böyle insanlar ateş üzerinde yürüyebilmekte, uzun süre toprak altında ölü gibi gömülü kalabilmektedirler. Hipnozun insanlar tarafından kullanılmaya başladığını gösteren ilk yazılı belgelere eski Yunan’da rastlamaktayız. M.Ö. 1400-1300 yıllarından kalan dua taşlarında telkinle ilgili bilgilere rastlanmaktadır. Eski Yunan’da hipnoz, gerginliklerin giderilmesinde ve bazı histerik durumların tedavisinde kullanmıştır. Eski Galyalılar ise hipnoza “sihirli uyku” demişler ve onu, siğili olan kişilerin tedavisinde kullanmışlardır. Uzakdoğu dinlerinde ise bu gibi olaylar çok eskiden beri bilinmekte ve uygulanmakta idi.

Yunan Mitolojisi’nin Uyku Tanrısı Hipnoz, Gece’nin oğlu ve Ölüm’ün (Thanatos) kardeşidir. Kardeşi ile birlikte Hades’in Ölüler Diyarı’nda yaşar. Kanatlı bir genç şeklinde tasvir edilen Hipnoz, yorgun insanların alınlarına sihirli değneği ile değerek veya karanlık kanatları ile yelpazeleyerek ya da bir boynuzdan, insanların üzerine bir toz dökerek onlara uyku verir. Thanatos da kanatlı bir ruh halinde tasvir edildiğinden aynen Hipnoz’a benzer. Hipnoz’un oğullarından biri, rüyalar tanrısı Morpheus’tur.

Tüm fonksiyonların çalıştığı, bilincin açık olduğu bir konuda; kesinlikle uyku hali olmadan; istekle elde edilen bir konsantrasyondur. Günlük yaşamda normal olarak bilinçte bazı değişikliklerin olduğu durumlar görülür. Fiziksel veya psikolojik stres durumları, normal uyku-uyanıklık döngüsü ve bazı psikoaktif maddelerin kullanıldığı durumlar örnek olarak verilebilir. Hatta günlük hayatta en çok yaşananları arasında TV transı, telefon transı, yol transı, konferan transıyla sayılabilir.Bilinç, dikkatin belli bir noktada odaklanmasını sağlayacak bir şekilde değiştirilebilir. Hipnoz çevre farkındalığının azaldığı e dikkatin belirli bir noktada toplanabildiği bir bilinç değişikliği olarak tanımlanabilir.